Çöller qızı

Niyə Ceyran insanları cəlb edir,hamının onu sevməsinə səbəb olur.

 Hal hazirda  Azərbaycanda 13dövlət təbiət qoruğu fəaliyyət gösterir. 

Göy-Göl dövlət təbiət qoruğu.

Azərbaycanın ilk qoruğu Göy- göl Dövlət Təbiət Qoruğu 1925 -ci ildən fəaliyyət göstərir.

   Qızılağac dövlət təbiət qoruğu  Bundan sonra 1929 ci ildə Qızılağac Xəzər dənizi (gölü) sahilinin cənub-qərbində 88,4 min hektar ərazidə köçəri, su, bataqlıq və çöl quşlarının qışlaması, artırılması və qorunması məqsədilə yaradılmışdır və Zaqatala qoruqları və 1936-cı ildə Hirkan qoruğu təsis edilmişdir.  .

Şirvan Təbiət Qoruğu Kür -Araz ovalığının Cənub şərqi Şirvan Düzənliyində  yerləşır.

Hələ 1961-ci ildə Kür-Araz ovalığının həmin hissəsində ceyranların sayının 77 baş olduğu bir vaxtda, Azərbaycan hökumətinin xüsusi qərarı ilə Bəndovan Dövlət Yasaqlığı yaradılmışdır.

8 ildən sonra, burada ceyranların sayının 400 başa çatdığı vaxtda Respublika Hökumətinin 30 aprel 1969-cu il tarixli müvafiq qərarı ilə 17700 min hektar sahədə Şirvan dövlət təbiət qoruğu təşkil edilib.Hazırda Parkın sahəsi 6232 hektardır.Qoruğun yaradaılmasında əsas məqsəd Azərbaycan  Respublikasının "Qırmızı kitabına "düşmüş gözəllik rəmzı olan ceyranların bu ərazi üçün səciyyəvi olan digər fauna növlərinin mühafizəsini və bərpasının təmin etməkdir.

C e y r a n     ç ö l l ə r    q ı z ı

Ceyran Antiloplar cinsinə aid cütdırnaqlı məməli heyvan. Bədəninin uzunluğu 95-115 sm, süysünün hündürlüyü 60-75 sm, kütləsi 18-33 kq-dır.Ceyran Səhra və yarımsəhralarda yaşayır. Ceyran dünyada az  yayılmış növ hesab edilir.Əsas yayıldığı sahələr Azərbaycan, Ön, Orta və Mərkəzi Asiyadır.Çox cəldir və böyük sürətlə qaça bilir.Ceyran yüksək sürətə,aktiv görmə,eşıtmə,iyibilmə və hissiyat üzvlərinə malik olmaası ilə xarak terizə edilir.Ceyran daha çox səhralarda daha çox aktiv olur.Ceyranların döl dövrü noyabr-dekabr aylarında davam edir və 5-6 aydan sonra 1, 2 və ya 3 bala verirlər.

N ə t ic ə

Tarix boyu təbiətimizin ayrılmaz hissəsi olan ceyranları və ümumilikdə təbiətimizi hamılıqla qoruyaq, qayğısına qalaq.

Ceyran və digər zərif heyvanlar üçün ən ciddi təhlökə mənbəyindən qoruyaq.Ceyranların qorunub saxlanması üçün ölkəmizdə bir çox layihələr həyata keçirilir ki, bunun nəticəsində nəsli kəsilməkdə olan ceyranların mühafizəsi, reintroduksiyası və tarixi areallarının yenidən bərpası həyata keçirilir.Ceyranların bəslənmə və artırılma həyata keçirilən mühafizə tədbirləri nəticəsində bu nadir  heyvanların sayı sürətlə artırılaraq 9000 nə çatmışdır.

N ə t i c ə

• Vətənmizin zəngin təbiətin ,nadir quşlar və heyvanlar aləmi var,təssüf ki,uzun illər ciddi qorunmadığından insanlar onlarla amansız rəftar etmışlər.

• Təbiətimizin qorunmasına,nadır quşlarının,heyvanlar aləminin müdafiəsinə bu gün də ehtiyac var meşələrin qırılması tükənməkdə olan quşların heyvanların gizlincə ovlammsı halları az deyil.

• Təbiətin bəzəyi olan Gözəlliyi ilə insnları heyran edən ceyran amansız münasıbət Səməd Vurğun da narahat etmişdir.

• Təbiətin qorunması ,xüsusən nadir quşlara,heyvanlara qayğı göstərilməsi hamının vətənini sevən hər kəsin borcudur. 

B ə n z ə t m ə

Ceyranın gözəlliyi yalnız bənzətmələrlə ifadə olunur.

Yerdən ayağını quş kimi üzüb,

Yay kimi dartınıb, ox kimi süzüb,

Yenə öz sürünü nizamla düzüb,

Baş alıb gedirsən hayana, ceyran?

Şeirdə ceyranın tərifi mühüm yer tutur,əsərdə ən çox bundam danışılır ,ele bun görə də “əsərin ideyası ceyranın gözəlliyini tərif etməkdir”fikri doğru sayılmalıdır.

Xalq Şairi Səməd Vurğun “Ceyran”qoşmasından vətənini sevən hər bir insanın üreyində keçənləri əks etdirmişdir.Azərbaycan Təbiətinin bənzəyi ,yaraşığı olan ceyranın gözəlliyi ,çoxları kimi şairi də heyran etmiş,onun qəlbində sevinc,fərəh, məhəbbət hissi coşub- daşmışdır.Şair vətənmizin bənsərsiz təbiəti ilə bu nadir gözəlin –“çöllər qızının “bir birini tamamladığı görmüş və insanların diqqətinə buna cəlb etmişdir.